Home
Joost van Bevervoorde vlucht
1580
Watermolens havezate Oldemeule in brand

Oldemeule in Oele (Hengelo)

Boven: Havezate Oldemeule in Oele, vlakbij Hengelo. De snelweg A35 tussen Almelo en Enschede, scheert nu rakelings langs de plek waar dit kasteel ooit stond. Het viaduct heet er Olden Meule. Alleen een stokoude watermolen, een korenmolen, staat nog op het voormalige kasteelterrein. De oliemolen ging verloren bij een brand.

De jonker van Oldemeule, Joost van Bevervoorde, vlucht in 1580 voor de naderende Spaanse troepen uit Zutphen en Lochem naar Osnabruck waar ook de heren van Hengelo (Adolf van Twickelo), Weldam, Van Coeverden van Stoevelaar en Rhaan en Dubbelink uit Azelo in hun huizen overwinteren. Vlak daarna vallen Spaanse soldaten Hengelo binnen. Beide watermolens in Oele branden in 1580 af.

De Spanjaarden bivakkeerden in het beschadigde Huis van Hengelo en eisen voedsel en kleding van de boerenbevolking. Ze krijgen de spullen van de heer van Boekelo die vrijbrieven (vrijgeleides) heeft. Het huis van Boekelo ligt slechts een paar kilometer van de Oldemeule. De Spanjaarden moeten flink in het geweer komen wanneer Gelmer Sticke (Frederik van Twickelo is getrouwd met een Sticke) met 600 ruiters via Lochem Hengelo bereikt. Drie uur zou het gevecht hebben geduurd.

De Drost van Salland, Eggerick van Ripperda, bezoekt in februari 1581 Hengelo. Hij wil Twente bevrijden van de Spaanse troepen. Eggerick Ripperda is heer van Boxbergen, Weldam en Heekeren in Goor.

Berend van Bevervoorde, kastelein van Blankenborg en ambtman van Haaksbergen, bouwt - zo wordt aangenomen - het kasteel Oldemeule. Hij trouwt met Hadewich van Historische Atlas Overijssel 1881 en 1882Beveren. Berend overlijdt in 1529 en wordt in de kerk van Stad Delden begraven.

Links: Historische Atlas Overijssel 1881 en 1882

Oldemoole Hettingerkaart  1783

Boven:
Op de Hottingerkaart uit 1783 staat Oldemoole afgebeeld aan de Oelebeek die verderop overgaat in de Azelerbeek. Het noorden is links.

Boven: Deze kadastrale kaart van de voormalige havezate Oldemeule uit 1820/1821 geeft de situatie goed weer. Het noorden is rechts. Het bouwhuis stond op de plek waar boerderij Plas staat en het kasteel op het omgrachte terrein daarachter (links). Nu staat hier aan de weg de boerderij Oldemolen van het landgoed Twickel. Volgens de pachter van de Oldemolen werd de rechthoekige vijver tussen de Zythof en d'Oude Molen de vrouwenpoel genoemd. De dames van het kasteel zwommen hier, volgens de overlevering.

Landdagen
De oudste zoon, die eveneens Berend heet, bezoekt regelmatig de Overijsselse landdagen. Maar wanneer hij overlijdt gaat zijn broer, Klaas van Bevervoorde, samen met zijn vrouw Anna van Vorden in kasteel Oldemeule wonen. Van Klaas, gedeputeerde van Twente, gaat de Oldemeule rond 1566 over in handen van zijn kinderen.

Eerst zwaaide Berend (1570-1572) de scepter. Zijn weduwe is Kunne van Barmentlo en zijn dochter Odilia trouwt met Peter van Voorst van Grimberg.

In 1578 laat Joost van Bevervoorde zich belenen met de Oldemeule. Ook Joost is in 1570 lid van de ridderschap van Twente in de Staten van Overijssel.

De Spaanse overheid bestempelt Joost van Bevervoorde in 1582 als vijand van de koning. In 1602 legt hij de eed opnieuw af, waarmee hij zich definitief bekend tot de staatse zaak. Joost van Bevervoorde bezit samen met zijn broers de Oldemeule. Hij woont lange tijd in het stift Munster in Nienborg.

Zijn broer Roelof van Bevervoorde is in dienst van een Spaans vendel onder Hendrik van Delden en nog een andere broer, Johan van Bevervoorde, is dan in Rome. Johan wordt domheer van Osnabrück en Minden. Zijn enige zus, Hadewich van Bevervoorde, trouwt met Herman van Eerde tot Buurse. In 1594 wordt de boedel gescheiden. Joost van Bevervoorde kan zich voortaan de enige eigenaar van Oldemeule noemen.

Nadat zijn vrouw Rixta Moerbecke is overleden, trouwt Joost in 1595 met Judith Schele, dochter van Christoffel Schele tot Welvelde of Weleveld. In de nacht van 9 op 10 januari 1604 branden beide watermolens van Oldemeule opnieuw af.

Gevelsteen Twickelboerderij Oldemolen

Boven:
Bijna onvindbaar bij de plek van het voormalige kasteel staat ANWB-bord 61441/001 met de tekst: Archeologische vindplaats. Locatie van de middeleeuwse havezate Oldemeule. Voor het eerst genoemd in 1334 en gesloopt rond 1800. Eind jaren 80 werden de fundaties van een bouwhuis gevonden. Fundaties en sporen van grachten zijn nog in de bodem aanwezig. (Opmerking: Middeleeuwse havezates bestaan niet. Havezates, waarvan de bewoner - als hij rijk genoeg was - in de provinciale staten zit, ontstonden pas na 1580, Marcel Tettero)

Links:
Gevelsteen van de Twickelboerderij die deels op de plek van het voormalige kasteel staat.

Links:
In de 16e tot de 18e eeuw is naast het kasteel, dat toen wellicht een bouwval was, een nieuw bouwhuis gebouwd. In de jaren 80 is het fundament opgegraven. De archelogische dienst van de provincie Overijssel heeft daarvan de tekening links laten maken. Het noorden is links.

Het bouwhuis was acht bij dertig meter groot. De fundering is gevonden op de plek van de kadastrale kaart waar het huis Plas is ingetekend. AWN Twente gaat er van uit dat het kasteel Oldenmeule maar 1 bouwhuis heeft gehad omdat er verder geen sporen zijn gevonden. Op het omgrachte gedeelte daarachter stond het kasteel.

De watermolen Oldenmeule

Boven: De watermolen, een korenmolen, bij het voormalige kasteel Oldenmeule is pas twee eeuwen oud. De oliemolen die tegenover deze korenmolen stond, is nooit herbouwd. Foto Marcel Tettero.

Een fraaie gevelsteen herinnert aan de lange historie van de Oeler molen. In 1690 lieten Joost Christ(offer) van Beverforde en Judith Maragreta van Coverden de watermolen herbouwen. De familiewapens van Van Bevervoorde en Van Coevorden zijn vernield.

Joost van Bevervoorde is de laatste van zijn geslacht in Overijssel. Hij is in 1700 begraven in de kerk van Stad Delden. Zijn graftombe is in 1798 vernield. Een nazaat van de familie is de publicist Engelbert van Bevervoorde tot Oldemeule die in kringen rond Karl Marx verbleef.

Bronnen:
Kastelen in Overijssel, Havezaten in Twente van Gevers en Mensema, stichting Twickel. Zie ook voormalige havezate Bevervoorde bij Gelselaar.