Home
Kasteelterrein Schuilenburg
1580 - 1585
Hoofdkwartier van Joachim Pruist bij Hellendoorn
Bij de kruising van de Twentseweg, de Regge en de Molenbeek ligt het kasteelterrein van Ter Molen. Later ontstaat hier de havezate Schuilenburg. De oude Twentseweg vormt een belangrijke verbinding tussen Twente en Salland. Schuilenburg heeft vele eeuwen de streek beïnvloed en volgens de overlevering misschien wel beheerst.

Kasteelterrein Schuilenburg richting zuiden

Boven: Het kasteelterrein van Schuilenburg aan de Regge is goed te overzien vanaf een verhoging. Je kijkt hier in zuidelijke richting.

Bord Schuilenburg

Herstel
In 1998 is dit terrein in oude glorie hersteld. De stichting Oald Schulenburg bheert de historische plek waar je gewoon vrij kunt wandelen. Een oude kademuur en de grachten geven precies de plek aan waar het kasteel heeft gestaan. Schuilenburg staat er in 1743 nog. Omstreeks 1840 is het bouwwerk verdwenen.

In de permanente expositie in de oude wagenschuur van Hendrik Boers is nog iets van het vroegere Ter Molen of Schuilenburg te zien.

 

Boven: de kasteelgracht in zuidelijke richting. De Regge stroomt links, parallel aan deze gracht met kasteelbrug.

Historische aantekeningen graaf F. van Bijlandt
Graaf F. van Bijlandt meet en tekent rond 1840 de kasteelplaats zoals hier rechts is afgebeeld. De graaf gebruikte mogelijk een oude kaart uit 1381, zie hieronder. Uit bodemsporen (gevonden in 1998) is duidelijk geworden dat de graaf een verlaten kasteelterrein of een ruïne zag. Veel van zijn aantekeningen kloppen, zo blijkt bij de uitvoering van de reconstructie, zoals het uitgraven van de grachten, in 1998.



Boven: de plattegrond van het terrein. Boven is het noorden.

Plattegrond Schuilenburg

 

Watermolen
De ingang aan de noordzijde heeft als bijzonderheid dat de herstelde vroegere Twentseweg via een brug met keermuur over de buitengracht wordt geleid. De keermuur ondersteunt op authentieke wijze de weg bij de scherpe overgang van de buitengracht op de oude molenbeek.

Deze plek heeft in de historie van Schuilenburg gedurende vele eeuwen een belangrijke rol gespeeld. Hier wentelde namelijk eeuwenlang het rad van de watermolen voor het malen van het graan van de boeren in de omgeving. Mogelijk draaide er ook een rad voor een oliemolen.

Met de uitvoering van het project kon ook het zuidelijkste gedeelte van de molenbeek weer opengesteld worden. Daarbij kwamen de resten van de schutstal te voorschijn en werden overblijfselen gevonden van stenen brughoofden van de vroegere brug over de Molenbeek. Het zichtbare brughoofd verbonden aan de herstelde keermuur is in 1998 opnieuw opgebouwd.

1. Vroegere ringmuur langs de west- en zuidzijde van de gracht
2. Gronddam langs de noord- en oostzijde van de gracht
3. Kasteelgracht
4. De oude indeling van Schuilenburg volgens Bijlandt
5. Toren (s?)
6. Waterput
7. Vroegere loop van de Regge, bij de reconstructie in 1998 deels ingericht voor natuurontwikkeling; broedgebied, kikkerpoel en herstel karakteristieke rivierduintjes
8. Aftakking aan de Regge, voor visvangst en mogelijk verbonden met de buitengracht
9. Brug met voorburg
10. Mogelijk (ondergrondse) aansluiting van de Regge op de kasteelgracht


11. Voormalige bijgebouwen zoals kapel en vicariswoning
12. Vroeger bouwhuis

13. Huidig bouwhuis met woning en wagenschuur (expositieruimte en horecavoorziening)
14. Authentieke verbindingsgracht via een houten (ondergronds) verbindingskanaal verbonden met de gracht. Ten tijde van Bijlandt mogelijk een soort waterbekken
15. Molenbeek, keermuur en brughoofd
16. Buitengracht met herstelde brug, met schut aangesloten op de molenbeek

17. Vroegere watermolen met aanliggende brug waarvan van de bijbehorende schutstal de schutvloer is teruggevonden
18. De Oale Twentseweg is nu een wandelroute en loopt pal langs het kasteel

19. Boomgaard. Behalve fruitbomen was er mogelijk ook een oranjerie
20. Voorheen de woning van Stokkers met twee dominante linde en paardekastanje. Bij de reconstructie is de heuvel aangelegd in Saksische stijl als motte-vormig uitkijkpunt 'stokkers' over het Reggedal. Daarin opgenomen een winterverblijf voor vleermuizen (21)

Plattegrond Schuilenburg

Schutstal
De hiervoor genoemde schutstal in de Molenbeek was bedoeld om het waterpeil te verhogen. Of zoals de molenaar pleegde te zeggen 'te schutten' zodat het waterrad onder de kracht van het verval van het stromende water kon draaien.

In de schutstal was een doorvaar mogelijkheid opgenomen in het geval schuiten de schutstal in de Regge niet konden passeren. De molenbeek sloot daartoe noordelijk van de huidige Schuilenburgerweg weer aan op de rivier. Dat bij het openleggen van de molenbeek nog resten van de schutstal werden aangetroffen heeft de stichting aangenaam verrast. Mogelijk kan hieruit in de toekomst een vervolgproject ontstaan.

Links:
een model van een ridder met het wapen van Schuilenburg.

Natuur
Het zuidelijke gedeelte van het terrein Schuilenburg en de zones langs de Regge zijn ingericht als broed- en natuurontwikkelingsgebied. Een deel van de Regge is drinkpoel. De vroeger zo karakteristieke rivierduintjes zijn opnieuw aangebracht.

Zo ontstond een gebied waar bijvoorveeld partrijs tot broeden komt en vele planten tot ontwikkeling kunnen komen. Voor begrazing worden af en toe enkele stuks vee ingezet.

Kadermuur

Zie ook: Pruist rooft Twente leeg vanuit Schuilenburg (1580 - 1585)