Home
De Gouden Hercules
Kostbaar beeld na 30 jaar terug
De directie van het Rijksmuseum in Amsterdam is aangenaam verrast na een telefoontje van veilinghuis Sotherby`s in Zurich. De Hercules van Willem Danelsz van Tetrode is boven water. Na dertig jaar. Bijna vergeten. Het kunstwerk stijgt in een klap veertig keer in waarde. Tot ruim 300.000 euro!

In oktober 1968 haalt een dief het veertig centimeter grote beeld (afbeelding links) van z'n sokkel in het Rijksmuseum in Amsterdam. Dertig jaar is het daarna stil rond het beeldje van een bijzondere kunstenaars wiens grootste werk vernield werd in de beeldenstorm. Hercules van Willem Danelsz van Tetrode

Rechts
De Hercules van Willem van Tetrode

Links: Willem van Tetrode werkt volgens Frits Scholten van het rijksmuseum Amsterdam zeer waarschijnlijk aan het grafmonument voor paus Paulus de derde uit de familie Farnese. Margaretha van Parma trouwt met Ottavio Farnese, een kleinzoon van de paus. De zoon van Margaretha en Ottavio, Alexander, ook bekend als de hertog van Parma, voert een groot leger met succes aan in de Lage Landen zo'n tien jaren nadat Willem van Tetrode in Delft aan het nieuwe hoogaltaar van de Oude Kerk begint. Paus Paulus III, die zelf vier kinderen bij een maitresse krijgt, wil de misstanden in de kerk aan de kaak stellen en roept het concilie van Trente in het leven. Dat levert hem veel bekendheid op.

Tetrode maakte een hoofd- of hoogaltaar en één altaar voor het gilde van de Boom van Jesse. De Oude Kerk in de stad Delft, de vermoedelijke geboorteplaats van Van Tetrode krijgt beide kolossale kunstwerken. Een altaar telt een reeks beelden en kost enkele jaren om te maken. Maar beide altaren gaan verloren in de tweede beeldenstorm in 1573. In deze tijd zijn admiraal Lumey en zijn luitenant Entens in opspraak. (Bron: Delftfiles)

Van Tetrode verwierf grote faam in Italië als Guiliemo Scultore Fiamingho. Willem van Oranje zou een aantal werken van het altaar van Van Tetrode aan de graaf van Schwarzenburg hebben geschonken. Deze graaf deed de beelden aan een kerk in Straatsburg waarna burgers de werken in handen kregen. De kunstwerken zijn wellicht in particulier bezit of ze zijn verloren gegaan. Veel bronnen spraken vol waardering over de 24 apostelen tellende werk van Van Tetrode.

Op 23 april 1573 slaan watergeuzen alles kapot onder meer in de Oude Kerk van Delft. Willem van Oranje verliest bijna overal in Holland en Zeeland de strijd om de godsdienstvrijheid, maar nu ook in zijn eigen bolwerk Delft. Het gloednieuwe hoogaltaar van Willem van Tetrode en het altaar Boom van Jesse gaan daarbij verloren. Het hoogaltaar bestond uit enkele vier meter hoge zuilen met een hele reeks beelden. Alles is in meerdere steensoorten uitgevoerd.

Museum de Prinsenhof, waar Willem van Oranje eens verbleef, meldt dat
een groot kunstwerk van Willem van Tetrode zeer waarschijnlijk
is verkocht en dus nog onder de mensen is. De kerkmeester kreeg er 250 euro voor, een vermogen destijds.
Strijder op paard door W. van Tetrode
Marcus Curtius van Willem van Tetrode (foto boven) staat in the J.P. Getty Museum in Los Angeles. Op het schild van dit beeld in brons staat het hoofd van Medusa. Een blik in het gezicht en je sterft!
Zie ook: Website Getty

Willem Danielsz. van Tetrode werkte zo'n twintig jaar in Italië. Bij Benvenuto Cellini in Florence maakte Willem van Tetrode beelden voor de hertog van Toscane, Cosimo 1 de'Medici. Zijn sporen verdient hij met een kunstkast.

In Rome maakte hij tot ongeveer 1568 onder meer twaalf kopieën van Romeinse keizers, een beeldje van Apollo Belvedere en groot beeld van Marcus Aurelius. De renaissance bloeit.

Het hoofd van Medusa
De strijder, gezien vanaf de achterkant
Rond 1568 was hij terug in Delft. De katholieke elitie van Delft wilde de glorie van voor de eerste beeldenstorm in 1566 herstellen en de meester uit Italië moest hen daarbij helpen. Twee grote altaren moest hij maken voor de Oude Kerk van Delft. Het hoog- of hoofdaltaar en het altaar Boom van Jesse.

Van marmer en steen maakte hij met zijn leerlingen altaarstukken voor het Heilig Sacramentsgilde. Zeker drie jaar is er aan gewerkt. Heel Nederland leek onder de indruk van het kunstwerk. Maar al anderhalf jaar later is het gesloopt. Een tweede beeldenstorm wiste de nieuwe belangrijke beelden uit. Bekend is dat 1 of enkele beelden is of zijn verkocht om hulp aan armen van Delft te kunnen bieden. Dank zij de zilversmid en mecenas Thomas Cruze zijn sculpturen bewaard gebleven. (1624)

Willem van Tetrode kwam waarschijnlijk via Van Adrichem van het Delfse Heilig Sacramentsgilde naar Keulen. Deze grote stad aan de Rijn was een belangrijke toevluchtsoord in Duitsland voor katholieken uit Holland. Van Tetrode maakte er Bacchus voor de burgemeester van Keulen, de rijke wijnhandelaar Peter Terlayn von Lennep. En voor de aartsbischop Salentin von Isenburg werkte hij nog enkele jaren als beeldhouwer en architect. Willem van Tetrode stierf op 14 november 1580 in Arnsberg. (bron: kroniek over klooster Weddinghausen). Dank zij de zilversmid Thomas Cruse uit Delft zijn zo'n zeven modellen van beeldjes van Van Tetrode bewaard gebleven. Ook in Duitsland is waarschijnlijk veel werk in kastelen verloren gegaan in oorlogen.

Meer foto's
Interview met conservator Frits Scholten van het Rijksmuseum
Willem van Tetrode ontwaakt na 400 jaar - door Marcel Tettero

-

Hollandse kunstenaar Willem van Tetrode in Florence

Willem van Tetrode (1530-1588) werkte 17 jaren als beeldhouwer (scultore) in Italy. Hij maakte de sokkel van het beroemde meesterwerk Perseus op het palazzo Vecchio in het hart van Florence. Negen beeldjes van Willem van Tetrode is te vinden in het belangrijke Uffizi. En op de mooiste plek in Toscanie, op ponte Vecchio, staat een buste van zijn beroemde leermeester Cellini.

Beeldenstorm
Willem van Tetrode is waarschijnlijk in Delft geboren. Een jaar na de beeldenstorm in Nederland kwam hij terug om de boom van Jesse te restaureren in de Oude Kerk van Delft. Daarna bouwde hij een nieuw hoofdaltaar voor de Oude Kerk van Delft. Maar toen Willem van Oranje ziek was en het ontzet van Haarlem een fiasco werd, kwam er een nieuwe beeldenstorm. Het werk van Van Tetrode ging daarbij verloren en is waarschijnlijk in delen verkocht om de salarissen van de soldaten te kunnen betalen.

Vlucht
Van Tetrode vlucht met veel andere katholieken naar Duitsland waar hij voor de bisschop van Keuken werkt onder meer in Arnsberg waar hij als architect een slot restaureert. De versterking ging verloren. Er is nog een ruine van over. Van Tetrode stierf in Arnsberg aan de Roer.

-

Aardig Arnsberg sterfplaats van kunstenaar Willem van Tetrode

De sterfplaats van de beroemde beeldhouwer Willem van Tetrode is Arnsberg. De plaats aan de roer heeft veel connecties met Nederland in de 16e eeuw onder meer door het klooster. Van Tetrode werkt er als architect aan het slot van Arnsberg.

Willem van Tetrode kwam waarschijnlijk via Van Adrichem van het Delfse Heilig Sacramentsgilde naar Keulen. Deze grote stad aan de Rijn was een belangrijke toevluchtsoord in Duitsland voor katholieken uit Holland. Van Tetrode maakte er Bacchus voor de burgemeester van Keulen, de rijke wijnhandelaar Peter Terlayn von Lennep. En voor de aartsbischop Salentin von Isenburg werkte hij nog enkele jaren als beeldhouwer en architect.

Willem van Tetrode stierf op 14 november 1580 in Arnsberg. (bron: kroniek over klooster Weddinghausen). Dank zij de zilversmid Thomas Cruse (let op de gelijkenis met acteur Tom Cruise) uit Delft zijn zo'n zeven modellen van beeldjes van Van Tetrode bewaard gebleven. Thomas Cruse zou zijn mecenas, rijke steunpilaar, zijn geweest. In Duitsland is waarschijnlijk veel werk van Van Tetrode in kastelen verloren gegaan in oorlogen. Er zijn enkele schouwen van zijn hand bewaard gebleven.

5 november 2022 bijgewerkt.