De Tetterode
Collectie
1912
|
Een van de grootste typografische verzamelingen
in Europa is ondergebracht in de bibliotheek van de Universiteit Amsterdam
aan de Singel. De collectie bestaat uit de bibliotheek van de Koninklijke
Vereniging van het Boekenvak en de Tetterode Collectie.
Tot 1971 was een schat aan boeken,
tijdschriften, portretten, prenten en letterproeven opgeslagen in een grote
zaal van het Tetterodecomplex in Amsterdam (zie foto). Alle aspecten van
het grafische bedrijf werden er belicht. Vijf eeuwen gebruikten de drukkers
losse loden letterstaafjes. Nu, na 1971, was het werk totaal veranderd.
De bibliotheek had geen functie meer voor het bedrijf en werd verkocht. |
S.H. de Roos (1877-1962) is een
van de belangrijkste vernieuwers van de typografie in Nederland. Hij ontwierp
voor Lettergieterij Amsterdam, voorheen N. Tetterode, in 1912 de Hollandsche
Mediaeval, die decennia lang populair bleef. Een jaar later begon hij van
alles te verzamelen op het gebied van de typografie, lithografie, zincografie
en het boekbinden.
De Roos ontwierp ook een postzegel,
waavan een kopie met opdruk Europese PTT vereniging 19 december 1943 10
cent, in de oorlog opnieuw is uitgebracht (foto rechts).
|
|
|
In of rond 1875 is een
houtgravure gemaakt
van een boekdrukpers
met de naam Tetterode
gegraveerd op het
pedaal onderaan. |
Het eerste boek waar alles over
drukken in is beschreven verscheen in 1683. Joseph Moxon die in Holland
het drukkersvak had geleerd beschreef het maken van inkt, het vormgeven
en de organisatie van een drukkerij.
In het boek
van Moxon stond
onder meer
een afbeelding
van Laurens Jans Coster,
een van de eerste
boekdrukkers.
Een standbeeld
van hem staat
in Haarlem..
|
|
|
Vier kilo zwaar en 750 pagina`s
telt de Letterproef uit 1916. S.H. de Roos `deed` de vormgeving. De Tetterode
collectie telt vele honderden proeven van drukkerijen over de hele wereld,
van Connecticut tot Madras. |
Javaansch
Directeur P.J.W. Oly van de
afdelling in Weltevreden van Lettergieterij Amsterdam ontwierp in 1908/1909
een nieuwe letter voor de Javaanse taal. Dit gebeurde met steun van het
Departement van Koloniën. De Javaanse letters, die Tetterode in de
19e eeuw al drukte, waren verouderd.
|
Zie ook:
De
Tetterode-letterproeven
De
site van de universiteitsbibliotheek Amsterdam is helaas van internet verdwenen
Laatste deel archieven van Lettergieterij Tetterode overgedragen aan Bijzondere Collecties UvA
15 September 2010 is een belangrijke verzameling archiefmateriaal over de typografische geschiedenis van het grafische handelshuis Tetterode overgedragen aan de Bijzondere Collecties van de Universiteit van Amsterdam.
Al in 1971 werd de Typografische Bibliotheek van Tetterode verworven door de UvA en ondergebracht bij de Bijzondere Collecties. Vervolgens werd daar met regelmaat archiefmateriaal aan toegevoegd. Nu heeft Tetterode besloten al het nog in het bedrijf aanwezige archief- en documentatiemateriaal aan de Bijzondere Collecties te schenken. Daarnaast worden enkele bijzondere objecten in langdurig bruikleen gegeven, waaronder twee historische drukpersen en enkele schilderijen.
Lettergieterij Amsterdam voorheen N. Tetterode (LA) was de Typografische Bibliotheek in 1913 begonnen. De bibliotheek, destijds gevestigd aan de Da Costakade in Amsterdam, was een prestigieuze instelling, waarvoor men de bekende architect K.P.C. de Bazel het interieur liet ontwerpen. Als eerste bibliothecaris fungeerde S.H. de Roos, die als letterontwerper en typograaf aan de LA was verbonden. De voornaamste aandachtsgebieden waren typografie, lithografie, zincografie en boekbinden. Later zouden nog Dick Dooijes en prof. dr. G.W. Ovink als bibliothecaris optreden.
Naast deze technische bibliotheek was er een museumcollectie, met uitgaven van beroemde drukkers uit heden en verleden, private press-drukken en bijzonder vormgegeven uitgaven als bedrijfsfotoboeken en kunstcatalogi. Aan drukwerk verzamelde men verder (efemeer) materiaal als letterproeven, kalenders en koppermaandagprenten.
De collectie van Tetterode illustreert en documenteert de geschiedenis van boek en letter in al zijn facetten. In 2001, toen het bedrijf 150 jaar bestond, gaf Tetterode het befaamde Athiaskastje in langdurig bruikleen. Het kastje bevat uniek 17de- en 18de-eeuws Hebreeuws lettermateriaal.
.
|
|