Fabel
van Tetterode
Dirc van
Brederode
De graaf
van Holland neemt aan het einde van de
13-de eeuw het nieuwe kasteel Brederode
in gebruik. De eerste bewoner nodigt edelen
uit de wijde omtrek uit voor een groot feest.
Wanneer iedereen wat gegeten en gedronken heeft legt de graaf van Holland uit dat de nieuwe naam
van het imposante kasteel met de landerijen erom heen Brederode wordt. Die naam
leidt hij af van de enkele kilometers zuidelijker gelegen grafelijke ontginning
Berkenrode. De eerste die de naam Brederode draagt is de bewoner van het nieuwe kasteel: heer Dirc. Dirc van Brederode wil met zijn nieuwe naam vooral
duidelijk maken dat hij een groot, dus een breed bezit in leen heeft. Trots neemt hij
zijn gasten mee in de hoogste toren om eens rustig over zijn land uit te kijken.
`Kijk`, zegt
heer Dirc. `In het noorden heb je een prachtig uitzicht op de Friezen en in het
oosten zie je het IJ. In het westen liggen de duinen en de Noordzee en in het zuiden is,
naast Haarlem, een bos te zien. Dat bos moet nog worden gerooid. De bomen hebben we nodig voor de bouw van schepen en huizen`.
`De `brede rode` is daar
wel heel erg smal`, zegt één van zijn gasten. Gemompeld onder de gasten gaat over in gelach. Het land loopt
uit in de vorm van een tuit, dat men in het oud-diets uitspreekt als titte of tette.
De gasten komen snel op de naam Tetterode, de smalle ontginning als tegenhanger van de brede rode. |
Dirc kan er
bepaald niet om lachen. De zoon van de zwager van Dirc, de heer Willem
van der Laen uit Limmen bij Alkmaar, komt met een oplossing.
`Stel dat U dit deel van uw land vernoemt naar vrouwe Tetta of Tetburga,
de vrouw van graaf Sicco van Holland. Zij bezit hier immers een hoeve, een verdedigbare boerderij. De aandacht valt in dit geval zo niet meer op de tuit-betekenis, maar meer op de naam van de vrouw
van de graaf. Dirc van Brederode kan met die naamgeving leven.
Tetburga leefde rond het jaar 1000. Ysbrant Willemszoon van der
Laen gaat later wonen in Tetrode en neemt de naam Van Tetrode aan. |
Op deze vreemde kaart geven Tetrode en Overveen niet dezelfde plek aan. Mogelijk ziet de maker van de kaart Tetrode als de buurtschap (Tetrode was een ambacht) en Overveen als een kleine nederzetting. Noordwestelijk van Haarlem
ligt de ruine van kasteel Brederode. Ten zuiden van Brederode, langs de duinrand, liggen
respectievelijk Aelbertsberg (Bloemendaal), Tettero (Tetrode), Overveen en tot slot het meest zuidelijk: het kasteel Berkenrode.
(Deze kaart is een fragment
van en kaart van Noord-Holland van beeldsnijder Joost Jansz. uit 1575. Holland en Zeeland zijn dan net in handen van de watergeuzen.).
|