Nicolaes
van Tetterode
1749
Een vooraanstaande inwoner van Haarlem in de
achttiende eeuw was de geneesheer Nicolaes van Tetterode. Hij schreef
samen met ruim 200 andere katholieken uit zijn
woonplaats een verzoekschrift om de belastingen te
verlagen, ook voor pastoors. Het was een opmerkelijk
verzoek. Want economisch ging het slecht met Haarlem. De texielindustrie stagneerde.
In deze tijd waren regenten aan de macht in de Republiek. De roep om een monarch, de prins Van Oranje,
werd steeds luider.
Katholieken roerden zich ook. Zij wilden toegelaten worden tot de krijgsraad en de gildebesturen.
Ze zouden notaris mogen worden of procureur.
Katholieke scholen waren nodig, zoals sinds ong. 1746 ook in Amsterdam is
toegestaan. De brief aan de regenten werd op 3 januari 1749 opgesteld.
Het jaar er voor werden grote vernielingen aangericht onder meer in Amsterdam, Haarlem,
Leiden en Den Haag.
Burgers waren
zeer ontevreden over de verdeling van functies bij de overheid. Ook was
de belastingdruk te hoog. In Haarlem en Leiden gaven de stadsregeringen
toe. De inning van belasting werd stopgezet. In Amsterdam ging het er hard
aan toe. Er werd geplunderd en met scherp geschoten. Raddraaiers werden
zonder pardon opgehangen.
Katholieken waren toen tweederangsburgers en dat moest veranderen. Ruim drie jaar later,
in 1752, werd Nicolaes van Tetterode onderofficier in de Krijgsraad. Ook
andere katholieken als Cornelis Oem en Laurens a Roij kregen functies in
de krijgsraad. Er leek heel langzaam iets te veranderen in Holland. In
andere steden zouden katholieken pas na 1780 mondjesmaat worden toegelaten
tot de schutterijen.
Pas in 1795
toen de Bataafse Republiek werd uitgeroepen kregen katholieken officieel
vrijheid van godsdienst. Katholieken betaalden tot dan toe veel geld voor
ontheffingen van anti-katholieke
belastingen
en ze waren uitgesloten van hoge ambten. Ze profiteerden bovendien
maar spaarzaam van de armenkassen.
Nicolaes Tetterode (1), geboren op 3 mei 1712, medisch doctor, (J.M.
van Haarlem), begraven in de Grote Kerk te Haarlem op 20 december
1785, huwt 1e te Haarlem op 10 augustus 1735 Anna Balbina VAN EEKHOUT
(2) (i.d. van Haarlem) (3).
Nicolaus is volgens zijn oudste zoon geboren op 3 mei 1712. Nicolaus bezocht de latijnse School in Haarlem. Hij is daar ingeschreven op 29 april 1721 waarbij is vermeld: oud 10 jaar. Dit strookt volgens Thomas Versteegh (thomasversteegh@online.nl) niet helemaal met de mededeling van zijn oudste zoon. Hij ging daarna geneeskunde studeren in Leiden. Nicolaus promoveerde op 1 juli 1735 tot Doctor in de geneeskunde in Leiden op het proefschrift de Fluxu Menstruo, over de menstruatie. Het schrift is in het latijn en is nog aanwezig in Leiden. Bij zijn promotie zijn twee paranimfen: de ene is zijn vader (patri suo) Henrico van Tettrode en de ander is Mr. Gerardo van Tettrode. De namen zijn verlatijnsd. Gerardo is omschreven als een cognato, wat zowel verwant als bekende kan betekenen.
(1) Er zijn twee Nicolaes (VAN) TET(TE)RODE geboren in
1715. Naast de geneesheer, is er een tweede Nicolaes Tetterode als
stamvader van het geslacht TETTERODE in Amsterdam.
(2) Doopregisters der R.K. Statie St. Bernardus (kaart 52757, DTB-
fiches Haarlem, CBG)
(3) Register der Huwelijken gesloten door Schepenen (kaart 103055,
DTB-fiches Haarlem, CBG).
Nicolaes Tetterode, medisch doctor, was eigenaar van het schilderij Kinderen van de familie Van Campen met bokkenwagen.
Dit schitterende werk van Frans Hals is daarna in stukken opgeknipt en verspreid over Ohio, Brussel en een eigen collectie.
Het vroegste familieportret van Frans Hals (circa 1624) is in bezit geweest van 'doctor medicus' Nicolaas van Tetterode uit Haarlem. Dit werk, Kinderen uit de familie Van Campen met bokkenwagen, is in 4 of 5 delen opgeknipt. Het grootste deel hangt nu in het Toledo museum of art in Ohio. De vader van de familie Van Campen handelde in wollen lakens en was vermoedelijk schatrijk.
Lees meer over doctor medicus Nicolaas van Tetterode en zijn schilderij van Frans Hals
|
|