|
Het vroegste familieportret van Frans Hals (circa 1624) is in bezit geweest van 'doctor medicus' Nicolaas van Tetterode uit Haarlem. Dit werk, Kinderen uit de familie Van Campen met bokkenwagen, is in 4 of 5 delen opgeknipt. Het grootste deel hangt nu in het Toledo museum of art in Ohio. De vader van de familie Van Campen handelde in wollen lakens en was vermoedelijk schatrijk. |
Het werk zou gemaakt kunnen zijn toen de ouders 20 jaar getrouwd waren en dat gingen vieren. Maar dit staat niet vast, zo meldt het boek Portretten van Frans Hals. Grote schilderijen verzagen of verlengen gebeurde vroeger vaker. Het werk was waarschijnlijk 333 centimeter breed en 153 cm hoog. Volgens onderzoeker Pieter Biesboer was Wilhelmus Gijsbertus Johannes van Tetterode (circa 1741-1795) het laatste verre familielid van Van Campen die het nog intacte doek in bezit had. |
Familieband Zijn dochter Maria Theresa van Tetterode (1778-1847) was na het overlijden van haar man Nicolaas Hoogeboom, te klein behuisd om het nog op te kunnen hangen. Na de dood van Wilhelmus Tetterode was er geen familieband meer met het gezin van Van Campen. Het familieportret verloor zijn functie, aldus de schrijver Liesbeth de Belie van een deel van dit boek. "Daarmee verdween wellicht de schroom om het doek op te knippen. Het werden 'decoratiestukken'. Brand |
Overgeschilderd In 2013 is het doek met Macro X-ray gescand. Daaruit blijkt dat delen van het schilderij later zijn overgeschilderd met een nieuwe verflaag. Daaruit zou blijken dat er rechts nog een deel van het schilderij zou zijn geweest waarop nog een persoon stond. Dat deel is verdwenen. Het werk was ooit dus nog groter. |
Doctor Agnes van Campen was de langstlevende van de kinderen van Cornelis van Campen. De familie is uitgestorven. Agnes van Campen kwam daardoor in het bezit van het oorspronkelijke familieportret, aldus het boek. Zij trouwde met Van Eeckhout en liet het werk na aan haar onmondige kinderen Anna Balbina en Zacharias die ook jong stierf. Anna Balbina van Eeckhout (dochter van Agnes van Campen) trouwde met doctor medicus Nicolaas van Tetterode. Zij kregen zeven kinderen. Na de dood van Van Tetterode in 1785 wordt zijn nalatenschap geregeld. Het familieportret wordt echter niet genoemd in zijn boedelinventaris. |
Zoon Het werk was waarschijnlijk al eerder overgedragen aan zijn zoon, Wilhelmus Gijsbertus Johannes van Tetterode, apotheker van beroep. Wilhelmus trouwde in 1772 met Johanna Maria 't Hoen. Hij was de enige van de 5 zonen van Nicolaas van Tetterode die in Haarlem bleef wonen, namelijk in het ouderlijk huis aan de Bakenessegracht. Van hun zoon Johannes Nicolaas van Tetterode werd niets meer vernomen nadat hij naar Londen vertrok. Hun dochter Maria Theresia van Tetterode, geboren in 1778, trouwde met Nicolaas Hoogeboom in 1797. Hoogeboom overleed in 1817. |
Klooster Maria Theresia benoemde toen voogden over haar minderjarige zoons. Zij woonde volgens het document in het Bagijnhof, een soort damesklooster voor leken. Het bagijnenleven was, naast het kloosterleven, de enige manier om fatsoenlijk en zonder armoede ongehuwd te blijven en zo zelfstandig mogelijk te wonen, werken en soms zelfs studeren. Maria Theresia van Tetterode zou het werk daar onmogelijk kunnen hebben opgehangen. Op 8 maart 1810 verscheen een advertentie in de Haarlemse Courant waarin twee werken van Frans Hals te koop werden aangeboden. In de beschrijving lijkt sprake te zijn van het werk dat nu in het Toledo museum of art in Ohio hangt. Het andere werk hangt tegenwoordig in de Koninklijke musea voor Schone Kunsten in Brussel. |
Foto rechts: een reconstructie Een reconstructie van Frans Hals vroegste familieportret is de foto rechts. Het rechter deel van het schilderij op de foto is hier toegevoegd aan deze gereconstrueerde foto die uit een aantal delen bestond en aan elkaar is toegevoegd. Bron: Koninklijke musea voor Schone Kunsten van Belgie. Zie ook: Toledo Museum of Art in Ohio
|