Catharina Splinter lokt Spaanse leger naar Twente
1605
Haar man is secretaris van legerleider Spinola en verwant aan Viglius van Aytta
| Catharina Splinter lokt Spaanse leger naar Twente 1605 Haar man is secretaris van legerleider Spinola en verwant aan Viglius van Aytta |
 |
Ambrosius Spinola duikt totaal onverwacht met 15.000 soldaten op voor de poorten van Oldenzaal. Hij geeft de strijd om Sluis in Vlaanderen op. Tot op de dag van vandaag blijven de grenzen in Zeeuws-Vlaanderen gehandhaafd. Spinola begint een tweede front. Oldenzaal in het overwegend katholieke Twente, opent onmiddellijk de poorten op 8 augustus 1605. Is dit het werk van de slimme secretaris van Spinola die getrouwd is met de katholieke Catharina Splinter van kasteel de Oldenhof in Markelo? Links: Het familiewapen van Splinter in de gevel van het Hofje van Splinter in Alkmaar dat in 1646 is gebouwd. Catharina Splinter trouwt legerofficier Floris van Jutfaes die lid wordt van het verbond van edelen, maar een jaar na de beeldenstorm trouw zweert aan de koning in Spanje. Later vecht hij toch weer voor de opstandelingen onder de Oranjes. |
Catharina Splinter is uit het tweede huwelijk van Evert Splinter geboren. Zij erft havezate de Oldenhof bij Markelo en trouwt na de dood van haar eerste man, luitenant Gerhard van Suilen, met Folkert van Fritema, secretaris van de Spaanse veldoverste Spinoza. (bron: Havezaten in Twente van A.J. Gevers en A.J. Mensema). Rechts: Het Hofje van Splinter in Alkmaar. |
 |
Boven: De hertog van Brunswijk (Braunschweig) moet een klusje opknappen voor de koning in Spanje. Hij verjaagt de geuzen uit Oldenzaal eind 1572. Mogelijk gaat daarbij kasteel Oldenhof verloren. |
De havezate Oldenhof brandt in 1573 af, mogelijk door rondtrekkende geuzen onder leiding van Van den Berg, een zwager van Willem van Oranje. Of door de komst van het leger van de hertog van Brunswijk die de rebellen verjaagt. Johan Splinter laat een nieuwe havezate bouwen. Na 1580 is Johan Splinter meestal in het garnizoen in de vestingstad Oldenzaal, de toenmalige hoofdstad van Twente, waar hij het schopt tot hopman (kapitein) en overste-luitenant. In een testament bepaalt Johan Splinter dat zijn zoon uit het eerste huwelijk, Evert, na zijn dood de Oldenhof krijgt. In 1583 vindt in Oldenzaal de scheiding en deling van Johans nalatenschap plaats. Evert Splinter hertrouwt, na de dood van zijn eerste vrouw, met Anna de Vos van Steenwijk. Zij krijgen een dochter dat zij Catharina noemen. Catharina erft de Oldenhof. Zij trouwt met luitenant Gerhard van Suilen. Ze wordt jong weduwe en hertrouwt in 1600 met Folkert van Fritema, die secretaris is van de Spaanse veldoverste Spinola. Folkert is drost van de belangrijke vestingstad Coevorden voor koning Filips. |
| Rechts: Monogrammist (kunstenaar wiens identiteit alleen bekend is door een monogram) of Valenciennes (Wallonië) Ivo Fritema en zijn familie rond 1535. Collectie museum Groningen. Mogelijk stamt de secretaris van Spinola, de man van Catharina Splinter van deze familie af. Ivo Fritema is grietman van Humsterland in 1516. Zijn zoon Feiko trouwt met Ida van Aytta. Feicko van Fritema is rentmeester-generaal van Groningen en Ommelanden en van Drenthe vòòr 1564. Ida van Aytta is familie van Viglius van Aytta, voorzitter van de geheime raad van keizer Karel V en koning Filips II van 1549 tot 1569 en voorzitter van de Raad van State vanaf 1554. |  |
Boven: Hans Holbein schildert twee jaar voor zijn dood de Vos van Steenwijk in 1541. (Staatliche Museen Berlin). Dit zou de vader van Anna en dus de opa van Catharina Splinter kunnen zijn. |
Catharina verpacht de havezate Oldenhof waarschijnlijk aan haar halfbroer Wolter Splinter, die mogelijk is overgelopen van de opstandelingen naar de Spaanse koning. Tot 1615 is hij veelvuldig genoemd als markerichter in de marke Markelo. Wolter zou in 1596 het Huis Hengelo hebben bevrijdt van Spaanse troepen. De schade bij de schermutselingen is aanzienlijk. Er zou met kanonnen zijn geschoten en tenminste één muur is ingestort. |
Na de dood van Fritema huwt Catharina Splinter met Arnold van Boymer, zoon van Peter van Boymer en Elisabeth van Haersolte. Arnold Boymer is maarschalk van het stift Osnabruck, commissaris-generaal van de Westfaalse Kreitz en ambassadeur in Wenen en Madrid. |
Boven: Margaretha Splinter die in dezelfde tijd als Catharina Splinter leeft en mogelijk verwant is aan haar, bouwt het Hofje in Alkmaar met haar man Floris van Jutfaes. In het Hofje van Splinter wonen nog steeds alleenstaande vrouwen. |
 |
Links: Het hofje is in 1646 gebouwd. Van Jutfaes is een vermogend legerofficier. De eerste acht bewoonsters kregen jaarlijks een mand turf en honderd gulden. De dames moesten actief lid zijn van de gereformeerde kerk. In 1998 krijgt het wapen in de gevel kleuren. Floris van Jutfaes is in 1565 lid van het Verbond der Edelen. Maar in 1567 legt hij op last van de hertog van Alva de nieuwe eed van trouw af aan de koning in Spanje. Hij is van een oud stichts (Utrechts) geslacht. |
 |
Arnold van Boymer klaagt in 1641 bij de Staten over de aanslag in de belastingen voor zijn havezate, waarvan hij zeventien mud bouwland mocht vrijen, veertien dagwerk hooiland en vier koeweiden. |
| Joost van Bronckhorst en Batenburg verkoopt in 1640 kasteel Rimburg (foto boven en rechts) aan Arnold van Boeymer. Het kasteel staat aan de Nederlands, Duitse grens in Zuid Limburg. Catharina van Splinter wordt opnieuw weduwe. Zij is vrijvrouwe-weduwe van Boeymer tot Rimborch op 19 oktober 1648. Zij heeft dan 'meerendeel voljarige' zoon Frans Wilhelm, vrijheer van Boymer, die in 1647 als onmondige is beleend. Hulder is Gerhardt Adolph Bentinck. |  |
