De tactiek van Spinola was op de vijand telkens te verrassen. De vijand steeds op het verkeerde been te zetten. Wanneer hij Deventer lijkt aan te vallen, verovert hij Lochem, wanneer de hoofdmacht bij Sluis ligt verandert hij de plaats van handeling naar Twente, wel 300 kilometer ver weg. Waarom was Spinola gebrand op in Twente?

Antwoord: Er leefden veel katholieken. Mensen uit zijn staf hadden banden met Twente.

Zijn secretaris is Volckert Frittema, drost van Coevorden, wiens moeder verwant is aan Viglius van Aytta, de voorzitter van de geheime raad en de Raad van State (rechts).

Spinola kreeg Maurits die evenoud was als hij niet op de knieen, dan maar eerst zijn neef Willem Lodewijk van Nassau verslaan om stadhuis van Friesland worden. Daarna zou Maurits aan de beurt zijn.

Secretaris Frittema trouwt in 1600 met een Markelose Catharina Splinter. Haar oom Johan Splinter is tijdens het verraad van Rennenberg overste van het garnizoen in Oldenzaal. Hij blijft de koning trouw. Catharina erft van Evert Splinter de Oldenhof bij Markelo.

Twente telt 347 verlaten boerderijen in 1604. De steden zijn op Oldenzaal na geen van allen verdedigbaar.

Dit schilderij is één van de vroegste voorbeelden van de Nederlandse doodsportretten. Het werk lijkt een aanklacht tegen de Bijbel.

Twente is een heet hangijzer bij de onderhandelingen over het twaalfjarig bestand. Hier ontvangt Maurits Spinola in 1608 bij Rijswijk.

Spanje is vastberaden Twente niet op te geven. De koning wil een tweede front houden tegen de opstandelingen. Lingen is persoonlijk eigendom van de Van Oranjes.

Ootmarsum, Enschede, Goor, Rijssen en Delden erkennen op 7 februari 1609 de aartshertogen als hun soevereinen. Almelo en Diepenheim krijgen een staats garnizoen waardoor de spanningen oplopen. In Lage en Oldenzaal ligt een Spaans garnizoen. 9 april 1609 verdrag bestand. Details nog bespreken.

In de Brusselse visie is Oldenzaal hoofdstad van Twente, de Staten van Overijssel zien Twente echter als een kwartier van hun territorium.

Guilielmo de Verdugo, gouverneur van Oldenzaal, neemt staatse ambtenaren, rechters, drosten, rentmeesters en priesters gevangen in april en mei 1609. Op 28 mei meldt Ernst van Ittersum, de verjaagde drost van Lingen, dat een mis is gehouden in Delden. Met Pinksteren, begin juni, zou er weer een paapse dienst zijn. Staatse soldaten arresteren met Pinksteren katholieke priesters in Enschede, Haaksbergen en Delden. In Ootmarsum beschermt de gewapende bevolking de priester in de kerk. In Deventer moeten de pastores een contract ondertekenen dat ze geen diensten meer houden in Twente.

In juli muiten soldaten in Oldenzaal. De Duitse troepen verjagen hun Schotse collega's uit Oldenzaal. Italiaanse soldaten uit Lingen gaan in gevecht met de muitende Duitse soldaten in Oldenzaal. De uitkomst is helemaal duidelijk. De Schotten en Italianen worden verdeeld over Ootmarsum en Enschede. Zij krijgen van de Staten-Generaal op 19 juli het ultimatum om binnen drie dagen de steden Enschede en Ootmarsum te verlaten. De staten dreigen troepen te sturen, zo laten zij de Duitsers weten.

De Staten van Overijssel blijven zich keihard opstellen bij de eerste Haagse conferentie in september 1609. Twente hoort bij Overijssel. 6 oktober begint discussie over Twente. Volgens de Spaanse onderhandelaars moeten de Staten niet zo hoog van de toren blazen. 'De Twentse adel is al sinds 1580 niet meer opgeroepen voor de landdag van de staten van Overijssel'

Partijen komen niet nader tot elkaar. De staten van Overijssel dreigen in december 1609 militair in te grijpen als Spaanse troepen Twente niet snel ontruimen. Ambtenaren van de staten moeten er actief kunnen worden. Ook Lingen en Groenlo weigeren op de staatse claim in te gaan. De staten van Overijssel willen de oorlog hervatten.

In mei 1610 nieuwe besprekingen. Overijssel blijft aanspraak maken op Twente. Aartshertog wil de rk religie in Twente behouden of heel Twente claimen. Op 24 juni gaan de Staten-Generaal akkoord met de religievrijheid. De staten van Overijssel en Oldenzaal ruilen gevangenen waarna beide partijen het verdrag ondertekenen. De Twentse kwestie is beëindigd. Spaanse garnizoenen blijven in Oldenzaal, Lage, Lingen en Groenlo.

- Spanje toeschietelijk vanwege conflict Maurits en Oldenbarnevelt
- beide partijen verwachten tijdens het bestand economische voordelen te halen

Na het twaalfjarig bestand hielden de Spanjaarden weer plundertochten, vroegen contributie en hielden brandschattingen.

Feest na het sluiten van het Twaalfjarig bestand. Het Spaanse garnizoen in Groenlo krijgt een speciaal biertje. Grolsch, ofwel Groenlo's bier.

Pas in 1626 valt het staatse leger Oldenzaal aan terwijl de Rijn wordt geblokkeerd om Spaanse hulp te voorkomen.

Het jaar daarna neemt Frederik Hendrik Groenlo in een maand in opnieuw wordt Spaanse hulp verijdeld.

Spinola boekt nog een grote overwinning. Hij verovert Breda in 1625. Schilderij van hofschilder Velasquez.