Dirc van
Tetrode
Het Huis
te Schoten
Jan van der Lane Willemszone
van Tetrode wordt op
17 juni 1393 beschuldigd
van doodslag. Samen met een aantal compagnons zou hij burgemeester Claas
van der Meer van Haarlem willen vermoorden.
Van Jan is bekend
dat hij grond verkocht aan de abdy van Egmond.
Hij ontving het vervolgens terug in leen.
Waarom hij Van der Meer naar het leven zou
hebben gestaan is niet duidelijk. In deze rumourige tijd woedde de zogeheten
Hoekse en Kabeljauwse
twisten. Mogelijk zou de strijd hiermee te maken hebben gehad. Jan
moest echter later bekennen fout te zijn geweest.
Over zijn zoon
Dirc is meer bekend. Dirc van Tetrode had grond onder meer in Oegstgeest
(Outhornecamp) bij Leiden en Alphen (Veenmaden). Hij is getrouwd met jonkvrouwe
Johanna Willemsdochter van Alcmade een nichtje van de leenheer Johan, heer
van Wassenaar. Hij was ook burggraaf van Leiden.
De abt van Egmond geeft Dirc grond in Velsen (Landsmate).
(bron: Abdy van Egmond)
|
Het huis Schoter
Vlieland in de ambacht Schoten (ten noorden van de ban Zanen en Haarlem)
is in 1411 op naam gesteld van Dirc van Tetrode. De heer van Egmond
was eigenaar van het huis. Egmond had het huis allereerst `in leen` gegeven
aan Segher Ysbrants. Maar die kon niet meer betalen.
Segher Ysbrants
is toen onder curatele gesteld van Dirc van Tetrode. Dirc moest Segher
Ysbrants wel (jarenlang) verzorgen. Van
Tetrode kon pas in 1434 in het huis te Schoten gaan wonen. Hij kreeg het
toen officieel in leen, waarschijnlijk toen Segher was gestorven.
(bron:
Middeleeuwse kastelen van Noord Holland door mr J.W. Groesbeek blz 32) |
|
Dirc
en Johanna kregen geen kinderen.
Zijn zuster,
Janne krijgt het leen
Schoter Vlieland
maar kort.
Een broer van Dirc en Janne was
Boudewijn van Tetrode. Hij bezit
onder meer in Velsen de goederen Darengeest,
Smalengeest en
Hofengeest.
Zijn dochter Clara
(Alyt) erft
alles. Clara trouwt met
Claes van
Adrichem, burgemeester
van Haarlem.
Hun dochter,
jonkvrouw
Boudijn van Adrichem
van Assendelft,
erft de goederen
van haar moeder
tussen 1447 en
1460.
Het huis
Schoten
In handen
van Van Tetrode
Het ambacht Schoten had een
versterkt huis. Jan Barthoud van Schoten woont er in het begin van de 14e
eeuw.Hij is van adellijke huize. Hij is knape, dus nog geen ridder en familie
van de heren van Brederode in 1310.
(bron:
Kastelenteam.nl) |
De oudste
geschiedenis van Schoten
Jan Barthoud deelt het ambacht Vlieland (ten noorden van Schoten) met zijn broer Dirk
Barthoud. Samen moeten zij 43 mannen leveren voor de oorlog tegen de Vlamingen
in 1315. Het huis Holland was toen net uitgestorfen en het huis Henegouwen
(in België) en Vlaanderen voerden oorlog om Holland.
Aan soldij ontvangen de broers tien
pond en acht denariën. In een akte uit 1316 stichten Jan Barthoud
vanSchoten en
Dirk Barthoud met toestemming van de bisschop van Utrecht een kapel. Zij
doen dat `op onze vaderlijke erve`.
De broers laten geen kinderen na
wanneer zij overlijden. Het land komt daardoor in handen van graaf Willem
IV. De weduwe van Jan, Elisabeth, krijgt jaarlijks geld van de graaf om
van te leven. Zij is een tante van Philips van Tetrode. Het huis
Schoten komt in handen van de heren Van Egmond. |
|
Het huis te Schoten was door de
heer van Egmond in leen gegeven aan Seger IJsbrandsz.,
die echter niet in staat was om zijn eigen zaken te behartigen. Hij wordt
daarom onder curatele gesteld van Dirk van Tetrode Jansz., die na Seger?s dood zijn erfgenaam zal zijn.
Dirk neemt op zich om Seger voortaan
eten en drinken te verschaffen, en ook kleding en schoeisel. Seger?s leen wordt op naam van Dirk gesteld
op 26 april 1411. Seger moet nog vrij
lang geleefd hebben, want Dirk van Tetrode Jansz. wordt pas op 29 december 1434 met het huis te Schoten
beleend. Dirk was echter niet de enige
gegadigde, er waren drie mededingers, van wie één een zekere
Dirk Barthòud was. |
Dirk van Tetrode heeft echter de strijd gewonnen. Hij bleef
kinderloos en het leen kwam toen aan zijn
zuster jvr. Janna van Tetrode, die gehuwd was met De Weent. Zij wordt beleend op 20 mei 1437; de leeneed
wordt afgelegd door haar zoon Albrecht
de Weent, die toen meerderjarig geweest moet zijn. Twaalfjaar later wordt Albrecht, zijn moeder is
intussen gestorven, zelf beleend. Dat gebeurde op 20 januari 1449. Hij
maakt het huis en land tot lijftocht voor zijn vrouw (januari 1455). Daarna moet er iets onaangenaams
gebeurd zijn. Albrecht de Weents
erfgenamen zijn uit het leen ?ontzet? en de heer van Egmond gaf het huis en de hofstede met boomgaard
in leen aan Johan van Berkenrode (1478).
(bron:
Middeleeuwse kastelen van Noord Holland door mr J.W. Groesbeek blz 32)
|
|
1921
De Jan Gijzenvaart bij de Jan Gijzenbrug
in Schoten. Foto is gemaakt vanaf de Rijksstraatweg. Je kijkt hier naar
het noordoosten. Op het kaartje links staat in het midden Het Huis te Schoten.
In de vaart ligt een schuit voor
de aanvoer van turf.(bron: Archiefdienst
voor Kennemerland)
|
Schoten als dorp is bekend sinds
de negende eeuw. Een heer van Schoten leefde in 1163. De leeuw (zie
gemeentewapen) is identiek aan het wapen van Van Heemskerk. Ook voerde
de heerlijkheid Zaanen een kruis in het wapen. De eerste Van Schotens zouden
een ander wapen gevoerd kunnen hebben. Het is al in de 16e eeuw door de
familie gevoerd. Het wapen komt voor op een perkament uit 1515 (bron: archief
Hoogheemraadschap Rijnland). Gerrit van Scoten, die een identiek
wapen voerde als het gemeentewapen, zat in het college van dijkgraven.
De voormalige gemeente Schoten is
ontstaan uit maar liefst zeven heerlijkheden: Schoten, Zuid en Noord
Akendam, Hoogerwoerd, Schoterbosch, Zaane en Schotervlieland. De heerlijkheid
Scoten was lange tijd van de heren van Brederode en verviel in 1699 aan
de graven van Holland. In de 18e eeuw verwierf de stad Haarlem de heerlijke
rechten.
Volgens oude bronnen is het wapen
samengesteld zijn uit de wapens van Heemskerk (leeuw) en van de heerlijkheid
Zaanen (kruis). Hiertegen spreekt dat er eerder sprake was van het geslacht
Sc(h)oten, dan van de heerlijkheid Zaanen of van een Van Heemskerk. |
(Literatuur : Haan, 1966; 't
Hart, 1977 www.ngw.nl)
|