Rijkaarde van Tetrode
1417-1418
Priorin stokoude abdij in Loosduinen
De historie van de zeer oude abdij van Loosduinen
(ook Loesduijnen en Losdun) gaat 800 jaar terug. De
graaf van Holland sticht het klooster en zijn vrouw,
Machteld van Brabant, laat hij er begraven.
Er is een legende van haar dochter bekend. Haar dochter zou 365 kinderen hebben gekregen.
Raakte een onvruchtbare vrouw het doopbekken in de abdij aan, dan zou ze toch kinderen kunnen krijgen.
Het kloosterarchief is bijna geheel verbrand in 1572 tijdens de Tachtigjarige Oorlog. Vier mensen verbonden
aan de abdij zijn via een ander archief achterhaald. De oudste, die bekend is, heet Rijkaarde van Tetrode.
|
Zij is bekend uit andere bronnen. Haarlem is haar bakermat. Gerard van Tetrode, een kanunnik van de Sint Mariakerk in Utrecht, is familie van haar. Haar vader, Simon Ysbrantzoon is de jongere broer van Gerard. Zie: genealogie Van Tetrode.In 1305 sticht
Gerard van Tetrode een kapelanie voor zijn memorie en die van zijn ouders
in het Johannietersklooster van Haarlem.
|
|
De vader van Rijkaarde is getrouwd met Mabelia Spaernemansdochter.
Simon IJsbrantszoon en Mabelia waren uit een familie van partriciërs
uit Haarlem. Zij hadden ook eigendommen in Monsterambacht en Loosduinen.
Haar vader was in 1366 tot 1371 schepen (wethouder) van Haarlem. Na
zijn dood werd zij (vermoedelijk in 1395) priorin van de abdij van Loosduinen.
Jacob van Deventer tekent voor de Staten van Holland in 1537 een kaart
van Holland waarvan hier boven een detail (klik op het plaatje voor
de vergroting). De kaart met kerken, klooster en waterwegen kwam in
1542 uit.
|
Van Rijkaarde van Tetrode is ook nog bekend dat zij op 21 mei 1418
als priorin van Loosduinen land koopt. Eggebrecht van Cranenburg en
Willem Jansz getuigen bij de koop.
Historie
Floris IV en zijn vrouw Machteld van Brabant stichten omstreeks 1229
op hun landgoed Losdun (Loosduinen) een klooster voor adellijke vrouwen. Vlaamse
vaklui van de cisterciënzer orde bouwen een groot complex waarvan
nu alleen nog de kerk over is. Deze kerk is een uniek monument van de
Scheldegotiek.
Rijkaarde van Tetrode ziet de kerk zo`n 600 jaar geleden voor de
eerste keer en het zou haar leven lang een belangrijke rol blijven
spelen. De kerk is zo`n 750 jaar oud. Met de landing van de Watergeuzen
in 1572 stopt de geschiedenis van het klooster. Het gebouw is tot
op de laatste steen afgebroken. De Staten van Holland herstellen de
gehavende kerk en gaven haar in gebruik aan de hervormde gemeente.
(bron: De abdij van Loosduinen Cisterciënzerinnenklooster 1229-1572
door Willem E. den Hertog ISBN 90-72766-2-10).
|
|
|
In de 19e eeuw schildert Vincent van Gogh Loosduinen. Zie het schilderij
links. |
|
Lodewijk Johannes Kleijn (1817 - 1897) geboren in Loosduinen schildert de vliet met zicht op 's-Gravenhage; een fraai Hollands landschap.
|
De vernieling van het klooster
Degene die denkt dat de geuzen (Frans voor bezitlozen)
vaderlandslievende strijders zijn geweest moet snel uit de droom worden
geholpen. Ze vochten tegen de Spanjaarden, maar plunderden ook naar hartelust
Hollandse dorpen. Het klooster van Loosduinen was een makkelijke
prooi van de geuzen. Vlak nadat de rebellen Den Brielle op 1
april 1572 innamen, trokken zij de Maas over het Westland in.
Daar werd het klooster van Loosduinen geplunderd. Of de nonnen
konden ontsnappen is niet bekend.
Hendrik van Brederode
neemt het scheldwoord
gueux of geus aan als ere-titel. Dit gebeurt in 1566 nadat hij namens
de lage edelen Margaretha van Parma in Brussel verzoekt
de inquisitie (vervolging van de calvinisten of gereformeerden)
te verzachten. Hendrik van Brederode wordt bekend als 'de Grote Geus'. Willem van Oranje trwijfelt nog over een opstand. 'De Zwijger' wordt zijn bijnaam.
Even lijkt het er op dat er inderdaad meer vrijheid
komt. De voormalige monnik Peter Gabriël houdt vlak daarna de
eerste grote hagepreek in Holland in de duinen bij Tetterode
(Overveen).
Mede door de enorme armoede en honger groeit de
aanhang van de nieuwe leer pijlsnel. De komst van een nieuwe belasting is de druppel die de emmer doet overlopen. De massa koelt haar woede door de schatten in de kerken en kloosters te vernielen.
Op 10 augustus 1566 begint de beeldenstorm in het St Laurentiusklooster
in Steenvoorde dat tegenwoordig in Frankrijk ligt. Calvinisten vernielen in Gent
op één dag acht kerken, 25 kloosters, tien hospitalen en zeven
kapellen vernield. Ze slaan beelden kapot en steken bibliotheken
in brand. Een golf van vernieling trekt door het land. Haarlem is één van de weinige steden die gespaard
blijven in Holland. (bron: Geschiedenis van de Lage Landen van Jaap ter Haar ISBN 90 228 3931 1).
Terug naar boven
|
|
|