De verdwenen havezate Effink in Elsen

Adellijk bezit van families Strubbe, Laer, Haersolte, Raesfelt en Coeverden

Het adellijke huis Effink in Elsen bestaat al in 1188. Volgens een register van de graaf van Dalen, heer van Diepenheim, staat het huis in de parochie Rijssen. Nu ligt de plek in de Hof van Twente, enkele kilometers ten noorden van Markelo en Goor, waar deze oude foto is gemaakt.

Willem van Laer is op 27 maart 1387 bewoner van het huis Effink of Effinc of Eftinck. Priester Egbert Strubbe is op 4 juli 1464 beleend met Effink, onder hulderschap van zijn neef Willem ten Kolcke.

Op de Spaanse lijst van de koninklijke majesteits vijanden en rebellen uit het jaar 1583 staat Jan Strubbe. Jan Strubbe zou zich ophouden in Deventer dat in staatse handen is terwijl de Spaanse soldaten vanuit de vesting Oldenzaal opereren. Op de holting van de marke Elsen op 28 april 1603 is Jan Strubbe aanwezig.

Na de zoon Arend Jan Strubbe bewoont Rudolph Craenhals ab Hottinga en Beatrix de Gruiter het huis Effink. Deze familie verkoopt het in 1612 aan het echtpaar Johan van Laer toe Elst en zijn vrouw Anna van Munster toe Dalen. Johan van Laer is in 1621 drost van Haaksbergen. Hij sterft kinderloos op 3 november 1633.

Boven: De weg naar Elsen van de kunstenaar Jan Broeze die in Elsenerbroek, niet ver van het Huis Effink opgroeide en werkte.

Boven: De Rijssenseweg voert links van beneden naar boven en van rechts naar links loopt de Scholendijk. De slingerende winkelhaak is de Seinenweg. Het kasteel Effink stond rechts onderin aan de Seinenweg.

De drost van Bredevoort, Willem van Haersolte, koopt in 1638 het huis Effink. Willem van Haersolte sterft in de zomer van 1646 wanneer de bliksem inslaat in de toren van het kasteel waar kruit ligt opgeslagen. Zo'n veertig inwoners van Bredevoort komen om.

Eén kind, Antonie van Haersolte, overleeft de ramp en trouwt later met Joanna van Haersolte tot Staverden en Bredenhorst. Hij wordt de stamvader van de nog bestaande familie van Haersolte. Willem van Haersolte tot Elsen, zoon van Antonie, erft Effink. Maar Willem sterft kinderloos in september 1730 waarna het goed overgaat aan de vierde zoon van Antonie.

Hij verkoopt het huis Effink in Elsen in 1755 aan Arend van Raesfelt, drost van Diepenheim en Haaksbergen. Tot Effink horen de boerderijen Reef Jan, Seinen, Haikers, Schottelink, Hendertink, Wissink, Den Teemker, weduwe Loeink en Groot en Klein Letink.

Arend is in 1786 drost van Vollenhove en vanaf 1790 drost van Twente. Zijn zoon Derk Joachim Willem Jan van Raesfelt bekleedt in 1816 het ambt van markerigter van Elsen, vertelt het markeboek. In 1821 is het huis waarschijnlijk afgebrand. De drost sterft kinderloos op 5 september 1828 waarna zijn bezit toekomt aan de familie Van Coeverden tot Wegdam.

Effink telt in 1675 twee vuursteden oof stookplaatsen. Maar het register van 1682 telt geen Effink meer. Wellicht is het al in 1675 deels gesloopt. Aan de oostkant van de Seinenweg staan dan van noord naar zuid de huizen Reeff Jan, Effink (Seinen), het huis Effink en Jan Effink. Maar zeven jaar later is dat nog Reef Jan en Garriet Zeijnen genaamd Effink. Het huis Effink heeft vermoedelijk gestaan ten zuidoost van het erf Seinen. Het huis wordt nu bewoond door de familie Zendman. De veldnaam De Greften voor een stukje groen land duidt mogelijk op de oude kasteelgrachten.

Bronnen: Kastelen in Overijssel en GJ Eshuis in TCTubantia van rond 1980

Sergeant Stoffel Stoffelse overlijdt vrijwel zeker als niet geïdentificeerd slachtoffer van de explosie van de kruittoren in Bredevoort in juli 1646. In januari 1647, na de normale rouwtijd van een half jaar, hertrouwt de weduwe Mechteld Lamberts met buurman Jacob van Dorsten, een weduwnaar met drie jonge kinderen.

Als gevolg van deze gezinsomstandigheden moet Hendrickje Stoffelse in 1646 of 1647 naar Amsterdam vertrekken. Zij ontmoet daar Rembrandt van Rijn, wordt zijn dienstmeid en raakt zwanger van hem. Trouwen kan niet. Rembrandt zou de erfenis van zijn eerste vrouw Saskia van Uylenburgh verspelen.

Links: Rembrandt van Rijn schildert Hendrikje Stoffels uit Bredevoort wiens vader vrijwel zeker omkwam tijdens een blikseminslag in de kruidtoren van het kasteel in Bredevoort.