Havezate Heeckeren wordt zorgeiland

De stokoude havezate Heeckeren verandert de komende jaren wellicht in een zorgeiland met een groot park. Het kantoor van Barbara Kruimink en Gerard Goorhuis in de voormalige kleuterschool verdwijnt van het kasteelterrein en maakt misschien al 2012 plaats voor nieuwbouw van de basisschool Heeckeren. Op de plek van de school, waar eens de bongerd (boomgaard) was, ontstaat dan ruimte voor wandelpaden en veel groen. (december 2009)

Het lijkt misschien vreemd, maar dit plan komt van Barbara Kruimink en Gerard Goorhuis van Arcom Goorhuis Bouwontwerp en Bouwadvies zelf. Zij zijn zeer begaan met de historische omgeving van de voormalige havezate. Al lijkt dat soms wel eens anders. Vorige week adviseerde de rijksdienst cultureel erfgoed van minister Plasterk negatief over een aanbouw bij het koetshuis van havezate Heeckeren. De bouw zou anders zijn uitgevoerd dat het oorspronkelijke plan en dat is koren op de molen van de stichting Behoud Havezathe Heeckeren die bezwaar maakte tegen de nieuwbouw.

"We hebben in eerste instantie een bouwtekening ingediend met veel traditionele elementen, met een knipoog naar het verleden", legt Gerard Goorhuis uit. "Maar de gemeentelijke monumenten- en welstandscommissie keurde dat af. We moesten een nieuw plan maken, voor een sober gebouw. Daar kregen we een bouwvergunning voor en dat gebouw is er gekomen. Maar de rijksdienst heeft nu het oude plan beoordeeld en voorzien van een negatief advies."

De stichting Behoud Havezathe Heeckeren hing vervolgens de vlag uit. Maar Barbara Kruimink en Gerard Goorhuis weten beter. "Raadsleden hebben ons al gebeld om uitleg. Maar we hebben precies gedaan wat er van ons verwacht werd. Er staat nu een eigentijds gebouw."

Barbara Kruimink en Gerard Goorhuis zitten met hun kantoor op het terrein van de voormalige havezate sinds de komst van de basisschool. De kleuterschool kwam toen vrij. Met lede ogen zagen zij de komst aan van een asielzoekerscentrum in de voormalige havezate.

"Het gebouw zou snel verpauperen. Dus toen een zorginstelling belangstelling toonde waren wij blij", vertelt Gerard Goorhuis die zelf als kind de lagere school die nu basisschool Heeckeren heet, bezocht. "De kans dat de rustige sfeer rond de havezate blijft is nu veel groter. Er komen nauwelijks auto's en 's avonds om tien uur slapen alle bewoners." Inmiddels heeft het landbouwpensioenfonds van Achmea Heeckeren gekocht. Het pensioenfonds houdt het onroerend goed naar verwachting de komende tientallen jaren in eigendom. "We hebben nu de kans er iets van te maken", zegt Barbara Kruimink.

"Er is iets anders uitgevoerd"

Adviseerde de rijksdienst cultureel erfgoed van minister Ronald Plasterk positief over een forse aanbouw bij het bouwhuis van de voormalige havezate Heeckeren. Nu alles klaar is draait de dienst van het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap 180 graden van mening. (november 2009)

"Er is iets anders uitgevoerd dan waarover wij hebben geadviseerd. Wij betreuren dat", zegt woordvoerster Mariël Kok van de rijksdienst cultureel erfgoed. In een negatief advies aan het college van burgemeester en wethouder van Hof van Twente staat een opsomming van punten die afwijkend zijn uitgevoerd van het oorspronkelijke plan. Er is bijvoorbeeld met een totaal ander type steen gebouwd. De aannemer zou hetzelfde type boerengrauwe steen gebruiken als het gebouw dat er naast staat. In plaats van zinken goten zijn goten van kunststof gemonteerd. Er zijn geen oud-Hollandse dakpannen gebruikt op de dakschilden, de gevelindeling is onrustig en een getoogde (gebogen) deur ontbreekt in de achtergevel.

"Het plan heeft door alle wijzigingen zeer sterk aan kwaliteit ingeboet", schrijft Paul Schaap, hoofd regio Oost van het ministerie van onderwijs, cultuur en wetenschap in het negatieve advies aan het college van burgemeester en wethouders van Hof van Twente.

"Dit is niet meer het plan waarvoor ons advies is gevraagd", zegt Mariël Kok. "De verfijnde, subtiele details ontbreken." Volgens haar was het uitgevoerde plan op zich al zeer ingrijpend voor de omgeving. "De goede balans met de omgeving ontbreekt en dat is jammer."

Zij wijst er op dat de voormalige havezate een bijzondere plek is waar de Heer van Goor, de families Ripperda en Heeckeren, woonden. "Er zit nog veel archeologie in de grond, het oude koetshuis staat er nog en het grachtenstelsel is er nog. Maar de plek was al wel aangetast."

Wat er nu moet gaan gebeuren is onduidelijk. De rijksdienst cultureel erfgoed heeft geen machtsmiddel om tegen de opdrachtgever van de bouw op te treden.

Eric Rikkert van het CDA is verrast door de brief van de rijksdienst. "We gaan er vragen over stellen aan de wethouder. Heeft hij alle procedures goed gevolgd? Als blijkt dat er inderdaad is afgeweken van het bouwplan dan is dat een heel kwalijke zaak. De gemeente kijkt burgers op de vingers wanneer zij gaan bouwen en hier zou alles mogelijk zijn?"

Roel Bergman van de PvdA is ronduit geschrokken van de brief. Hij wijst er op dat over de plannen bij het Huis Heeckeren in het verleden veel discussie is geweest in de raad. "We willen helderheid hoe dit heeft kunnen gebeuren."

Voorzitter Olf Broenink van de stichting Behoud Havezathe Heeckeren die al elf jaar tegen de bouwplannen strijdt, vindt dat zijn stichting nu een stuk sterker staat in de strijd. "We wachten in spanning op de discussie in de gemeenteraad." De stichting ziet met lede ogen aan hoe plannen worden ontwikkeld voor een tweede gebouw bij de voormalige havezate en plannen voor nieuwbouw op de plek van de basisschool. In het huis Heeckeren zit Avelijn die zorgaanbieder is voor kinderen en volwassenen die leven met een handicap.