Derk Rouwhorst ziet Eschmolen graag herrijzen

Het is nog maar een idee. maar wel een bijzonder idee: herbouw van de Eschmolen op of bij de plek waar hij eeuwenlang stond. Deldenaar Derk Rouwhorstzou graag zien dat de molen terugkeert.

Molenaar Der Jan van den Berg poseert voor de Eschmolen van Twickel rond 1909. Vijf jaar later stopt hij. De molen zal nooit meer koren malen. Links de Oude Blasiuskerk en rechts de nieuwe Blasius.

De Molenstraat richting Almelosestraat bij Delden met op de achtergrond de Eschmolen. Links de woning van de familie Uunk.

Hij heeft de historie uitgezocht en op papier gezet. Rouwhorst groeide op in een woning naast de Eschmolen, die nu precies vijftig jaar geleden afbrandde. Donderdagavond houdt hij in 't Hoogspel voor de Vrienden van Twickel - meer dan 1700 leden - een lezing over deze molen. Op 23 april vertelt hij zijn verhaal nog een keer aan de leden van de vereniging Heemkunde Ambt Delden.

Volgens een stokoude kaart van Jacob van Deventer stonden er in 1560 al twee windmolens op de Deldeneres aan de Molenstraat. "Het zogenaamde wind- en waterrecht was toen in handen van de heren van Twickel", zegt Derk Rouwhorst. In de Tachtigjarige Oorlog staken soldaten de windmolens in brand. Maar in 1585 gaf de stadhouder toestemming er een standerdmolen, zoals de Wissinksmolen in Usselo, te bouwen.

Pas in 1734 werd de Eschmolen gebouwd, zoals we die van oude ansichtkaarten kennen. Derk Rouwhorst haalt een afbeelding tevoorschijn van omstreeks 1909 waarop de molenaar, Derk Jan van den Berg, te zien is. In 1914 stopte de molenaar met zijn werk, want Delden kreeg electriciteit. De ondernemers Nijland op de hoek van de Langestraat en Kortestraat en Hobbelink aan de Noorderhagen konden machinaal goedkoper malen dan Van den Berg.

"En de kwaliteit van het meel was beter omdat de nieuwe molenaren met een constante snelheid kon malen."

De Eschmolen ten noordwesten van Stad Delden met op de achtergrond de watertoren.

'Eschmolen is historisch belangrijk'

Rentmeester Albert Schimmelpenninck van het landgoed Twickel staat voorzichtig positief tegenover herbouw van de Eschmolen. Hij heeft al een plek in gedachten: Op de Deldeneres aan de Almelosestraat niet ver van de rondweg. Schimmelpenninck wil dat de overheid de weg recontrueert.

Een ansichtkaart van de Eschmolen en de watertoren, beide eigendrom van de barones van het landgoed Twickel.

De Blasiuskerk met op de achtergrond de vervallen Eschmolen. De foto is vermoedelijk na de oorlog gemaakt. De beschadigingen tijdens de bevrijding op 3 en 4 april 1945 van de beschietingen van de rk kerk zijn nog goed te zien.

De Almelosestraat, de vrijliggende fietspaden, het brede viaduct en de afrit van de rondweg nemen veel ruimte in beslag. Dat moet veranderen als de Eschmolen met parkeerplaatsen er komt. De Eschmolen stond oorspronkelijk bij de plek waar de Muldersweg eindigt in de Molenstraat, bij het talud van de rondweg. "De Eschmolen moet op een plek komen waar de wieken veel wind vangen", zegt Schimmelpenninck.

"De Eschmolen kan cultuur-historisch een belangrijk element op Twickel worden. De boeren verbouwden eeuwenlang graan op de es. Zij konden hun graan daar ook laten malen." Als de initiatiefnemers het plan uitvoeren telt Twickel behalve een watermolen (de Noordmolen) en een electrische zaagmolen bij Carelshaven ook weer een windmolen. Maar de rentmeester wijst er op dat het toerisme de stichting niet of slechts weinig geld oplevert.

Ab Jansen, mede-initatiefnemer van de museumboerderij De Wendezoele, opperde meer dan tien jaar geleden al het idee voor de herbouw van de Eschmolen. Volgens hem kostte de uitvoering van het plan destijds al meer dan 600.000 gulden. "De Eschmolen hoort bij Delden. Wanneer je vroeger uit de richting van Almelo kwam, bepalen de beide kerktorens en de Eschmolen de horizon." Bijna elk jaar herstellen vrijwilligers ergens in Nederland oude molens. Dat gebeurde onlangs in Sint-Oedenrode en in Soest.

In Schiedam begon enkele maanden geleden de herbouw van een traditionele moutmolen uit de achttiende eeuw. Deze molen gaat elektriciteit leveren aan het net. De Kameel, zoals de molen gaat heten, wekt over drie jaar, wanneer de herbouw klaar is, vijftien kilowatt stroom. Dat is voldoende om zeven huishoudens van electriciteit te voorzien. De stichting Schiedamse Molens voert het project samen met de Technische Universiteit Delft uit. Een van de sponsors van het project is Reef Hout in Goor dat hardhout levert.

De initiatiefnemers gebruiken bij de herbouw van de molen duurzaam geproduceerd hout. "Belangrijk voor de herbouw van een molen is dat je eerst voldoende draagvlak schept", zegt woordvoerder Jan Klitsie van de stichting Schiedamse Molens. "De bevolking moet er achter staan. Daaruit zou zich een comité van aanbeveling kunnen vormen." Behalve sponsors moet volgens hem de overheid ook financieel bijspringen. "Maar onze stenen molen herbouwen is veel duurder dan een houten windmolen." 24 maart 2009