Home

Luitenant-overste Johan Splinter van Spaans garnizoen in Oldenzaal

Catharina Splinter van havezate Oldenhof bij Markelo trouwt secretaris van Spinola

Veldoverste Spinola

Drie duizend daler betaalt Johan Splinter voor de bouw van havezate De Oldenhof net buiten Markelo. Hij is ridder net als zijn broer Christoffel en zijn vader Wolter Splinter. Johan kiest partij voor de Spaanse koning en is na het verraad van Rennenberg in 1580 meestal in de Spaanse vesting Oldenzaal.

Links: Catharina Splinter trouwt in 1600 met de secretaris van Spinola, een Italiaanse bankier en veldoverste. Hij is een geduchte tegenstander van prins Maurits en even oud als hij. Wanneer Ambrozio Spinola in Den Haag voor de onderhandelingen over het twaalfjarig bestand is laat Maurits hem schilderen voor zijn ere-galerei. Michiel van Mierevelt schildert Spinola (Italiaans voor splinter naar een splinter uit het kruis waaraan Jezus Christus zou zijn vastgespijkerd) in 1609. Spinola herovert Oldenzaal in 1605 en Groenlo in 1606.

Het familiewapen van Spinter of de Oldenhof?

Het familiewapen van Spinter of de Oldenhof?

Vlakbij de plek waar de Oldenhof eens stond heeft een bewoner een familiewapen in een hek aangebracht. Of de wapens eens van Splinter of van het kasteel waren is niet bekend.

Johan Splinter trouwt met Agnes Snipart en na haar dood met Maria Achtevelt ergens tussen 1560 en 1570. Maar hij verlaat deze vrouw om te vrouwen met Gese Tiesselink (Thieselinck).

Johan is overste-luitenant in het garnizoen in Oldenzaal. In zijn testament bepaalt Johan dat zijn zoon uit zijn eerste huwelijk, Evert Splinter de Oldenhof krijgt. In 1583 zijn de eigendommen van Johan verdeeld. Evert krijgt ook de erven Ziggink (Sink) en Klumpers in Markelo.

Gese en haar kinderen Agneta, Marieke, Mechteld, Wolter en Hendrik mogen op het huis Oldenhof blijven wonen en er huisraad bezitten. Zij ontvangen enkele rentebrieven. De dochter uit het tweede huwelijk wordt afgescheept met een karig bedrag.

In 1617 is nog een groot proces tegen de overige erfgenamen waarbij hoogleraren in de juridische faculteit van Leiden worden geraadpleegd.

Boerderij in Achterhoek bij Markelo

Boven: De havezate Oldenhof domineert lange tijd de buurtschap de Achterhoek bij Markelo. Bijna alle grote boerderijen zijn bezit van de eigenaren van de Oldenhof tot in de Franse tijd begin 19e eeuw.

Het familiewapen van Spinter of van de Oldenhof?

Het hek met de wapens van Oldenhof staat vlakbij het beroemde restaurant De Kopren Smorre in Markelo.

Links: Grolla of Groenlo geeft zich in 1606 over aan Spinola die een jaar eerder al Oldenzaal en Goor (bron) heeft ingenomen vanuit Lingen. In totaal drie jaar en tachtig dagen doet Ambroise Spinola er in 1602 tot 1604 over om Oostende in te nemen. Meer dan 100.000 soldaten komen om. Broer Frederik komt Ambroise Spinola te hulp met acht galeien. Maar één schip bereikt ongeschonden de haven van Duinkerken. Vice-admiraal Jacob van Duivenvoorde (1574-1623), heer van Obdam boort op 3 oktober 1602 een aantal Spaanse schepen de grond in (bron Wikipedia Spaanse marine).

 

Een jaar later komt Frederik Spinola om tijdens een uitbraakpoging van de zeehaven Sluis in Vlaanderen dat door Hollandse en Zeeuwse schepen onder Joost de Moor is ingesloten. Tijdens dit gevecht blijkt opnieuw dat de galei het in Noord-Europese wateren niet kan opnemen tegen een zeilend oorlogsschip.

Spinola valt vanuit zijn garnizoenstad Lingen Oldenzaal aan

Scherpschutter in actie

De plek van havezate Oldenhof bij Markelo

Boven: Wanneer je de kadastrale kaart uit 1832 over de huidige situatie legt zie je nog duidelijk de huisplaats van de Oldenhof ten noordwesten van Markelo. Montage: Marcel Tettero

Evert Splinter is net als zijn vader militair in Spaanse dienst. Hij trouwt Anna de Vos en hun dochter Catharina Splinter erft de Oldenhof. Zij trouwt luitenant Gerhard van Suilen en wanneer zij weduwe wordt treedt zij in 1600 met Folkert van Fritema, secretaris van de Spaanse veldoverste Spinola in het huwelijks bootje. Folkert van Fritema is ook drost van de belangrijke vestingsstad Coevorden. Zij huwt na de dood van Fritema met Arnold van Boymer, een zoon van Peter van Boymer en Elisabeth van Haersolte. Arnold is maarschalk van het stift Osnabruck, commissaris-generaal van de Westfaalse Kreitz en ambassadeur in Wenen en Madrid.

Arnold van Boymer klaagt in 1641 bij de Staten over de aanslag in de belastingen van zijn havezate, waarvan hij zeventien mud bouwland mocht vrijen, veertien dagwerk hooiland en vier koeweiden. Catharina verpacht de havezate Oldenhof waarschijnlijk aan haar halfbroer Wolter Splinter, die waarschijnlijk is overgelopen van de opstandelingen naar de Spaanse koning. Tot 1615 is hij veelvuldig genoemd als markerichter in de marke Markelo. Wolter zou in 1596 het Huis Hengelo hebben bevrijdt van Spaanse troepen.

Catharina verkoopt de Oldenhof na de dood van haar man. Arend Jurjen van Haersolte is vanaf 1648 eigenaar van de Oldenhof. Van Haersolte is luitenant-kolonel en gezant bij de hertogen van Brunswijk en Lunenburg en is bijna nooit op de Oldenhof. Het huis Oldenhof wordt tot 1651 verhuurd aan Jan van Vlodrop. In 1675 telt het huis maar één haard. Het is vermoedelijk vervallen.

Bij de Oldenhof hoort in 1772 de boerderijen Hiddink, Ovink, Siggink, Meyers, Klumpers, Pruusse, Roosdom en Vruwink in Stokkum. Willem Robert Jan Walraven van Heeckeren bewoner van havezate Rhaan in Hellendoorn laat Oldenhof veilen in 1827.

Burgemeester Jan Dikkers van Rijssen koopt het goed. In 1874 koopt buurman Jan Zwiers de Oldenhof om het een jaar later af te breken. De naam verdwijnt en na de ruilverkaveling in 1972 is helemaal niets meer terug te vinden van wat eens de havezate is geweest.

Kadastrale kaart uit 1832

Boven: Kadastrale atlas van Markelo uit omstreeks 1830

Oldenhof Markelo

Links:

In dit weiland stond het kasteel Oldenhof. Op de achtergrond links is nog net de Sint Martinuskerk van Markelo te zien. Foto Marcel Tettero.