Bandijk is een eeuwenoude verhoogde weg door het moeras rond Goor

Een virtuele tocht over de eeuwenoude Bandijk in Goor is anderhalve kilometer boeiende historie doorlopen. Eeuwen geleden moeten inwoners van de marken in het richterambt Delden hout en arbeidskrachten leveren om de hoge weg door het moeras, de enige toegangsweg vanuit Deventer naar Twente, te onderhouden. Passanten betalen al in 1328 tol voor het gebruik van de Bandijk.

In de Tachtigjarige Oorlog in 1581, nu precies 425 jaar geleden, is twee weken lang om het bezit van de strategisch belangrijke Bandijk gevocht. De koning van Spanje legert in Goor een garnizoen soldaten. De drosten van Twente, Johan van Voorst, en de drost van Salland, Eggerick van Ripperda - heer van Goor, willen het garnizoen verjagen.

Maar zij verslikken zich bij de inname van de tweede schans, ergens aan het einde van de Grotestraat bij de Bleekstraat en de Hengevelderstraat in hartje Goor. Zonder toestemming van Willem van Oranje hebben zij overste IJsselstein opdracht gegeven aan te vallen. Maarten Schenk, die het Spaanse garnizoen te hulp komt, dringt het staatse leger terug tot het huis Scherpenzeel dat, net als de Grote Kerk, totaal wordt vernield. Meer meer hierover.

Bovenin ligt de oude borg waar de Hengevelderstraat en de Grotestraat bij elkaar komen. De Grotestraat voert naar het zuiden (naar beneden). Daar maakt de Grotestraat een knik en gaat verder in westelijker (linker) richting door het Reggedal waar de straat overgaat in de anderhalve kilometer lange, kunstmatig verhoogde Bandijk. Helemaal links stroomt de Regge die zich in Goor vertakt.

Op deze plek staat in 1581 een windmolen. Op de terugtocht verschansen 60 staatse soldaten zich hier om de optrekkende Spaanse troepen tegen te houden. Ze vinden allemaal de dood, zo wil het verhaal.

Bij de Grote Kerk van Goor kun je linksaf naar Diepenheim en Zutphen in Gelderland. Rechtsaf moet je nog 32 kilometer afleggen voor je aankomt in Deventer. Ook ga je rechtsaf naar Holten ( 13 km), naar Rijssen (11 km) en naar Markelo (6 km).

Dit kerkplein is de oudste plek van Goor. De bewoners noemen het plein de Olde Statt. Voor het begin van onze jaartelling zouden er al mensen wonen. De Olde Statt ligt op een eiland, middenin een moeras, waar de naam Goor (=moeras) aan herinnert. De parochiekerk is gewijd geweest aan de heilige Petrus en voor het eerst genoemd in 1347. De kerk staat er vermoedelijk al in de twaalfde eeuw en een houten kerkje mogelijk al in de negende eeuw. De kerk en de toren worden verwoest in 1581, dat is in 2006 precies 425 jaar geleden. In 1604 begint de herbouw en in 1640 volgt de uitbreiding aan de oostzijde, dat nog goed is te zien aan de constructie van het dak. In 1854/1855 is aan de noordkant een vleugel met een galerij of handzolder gebouwd.

De grafkelder van het adellijke geslacht Ripperda vind je in de toren van de Grote Kerk. Een ornament in de buitenmuur van deze kelder, in de noordmuur van de toren aan de voormalige Bandijk, toont een dubbel familiewapen.

We vervolgen onze weg over de Bandijk in westelijke richting (Deventer).

Hoek Bandijk en Scherpenzeelseweg. Richting ker ga je naar het centrum van Goor en verder door richting Hengelo, Enter en Diepenheim. Rechtsaf (achteruit) kun je naar Deventer en Holten, Rijssen en Markelo.

De Regge zorgt in de Middeleeuwen jaarlijks voor grote overstromingen in het moerassige gebied direct rondom de kerk van Goor. De plaats is daardoor een strategisch punt en feitelijk de toegangsweg naar Twente vanuit Deventer.

Hier is nog duidelijk te zien dat de Bandijk hoger ligt dan de directe omgeving. Op de achtergrond de watertoren in een waterwingebied.

Vanuit Deventer en Markelo rij je hier Goor binnen ergens middenin de voormalige Bandijk.

Ook de fraaie havezate Heeckeren ging in vlammen op. Dat gebeurde drie jaren na de aanslag op Goor. Het huis was van de drost van Salland, Eggerik Ripperda. Als heer van Goor was hij betrokken bij de staatse aanslag in 1581 op het Spaanse garnizoen in Goor. Eggerik werd jarenlang gevangen gehouden in het kasteel van Maarten Schenk in Afferden aan de Maas. De Spanjaarden hadden nog niet genoeg ransom of losgeld voor hem ontvangen om hem vrij te laten. Hij moest daarom naar het Staatse leiding om te onderhandelen. De staatse leiding sloot hem echter op, mogelijk omdat hij niet had geluisterd naar Willem van Oranje. In de gevangenis in Deventer stierf hij.

Familiewapen uit 1596 in de gevel van het herbouwde huis Heeckeren.

Wapen huis Heeckeren uit 1656.