Eén van de eerste beeldhouwers die in een manieristische stijl werkt is Benvenuto Cellini uit Florence. Typerend voor het manierisme zijn de onnatuurlijke houdingen die dynamische en emotioneel geladen effecten teweegbrengen. De figuren hebben een gedraaide houding, ook wel figura serpentinata genoemd. Een leerling van Cellini is Willem van Tetrode uit Delft.

Rechts:
Een beeld van Cellini in zijn geboortestad Florence.

Cellini en Rosso Fiorentino werken aan het hof van Fontainebleau, een nieuw artistieke centrum ten noorden van de Alpen. Kunstenaren spreken ook wel over de school van Fontainebleau. Van Tetrode heeft hier mogelijk enige tijd gewerkt bij Cellini voordat ze samen naar Florence vertrekken.

Cellini is bekend om zijn excentrieke leven. Hij beschrijft het hof van de Medici's en vooral dat van de pausen Clemens VII en Paulus III. In hun tirannie doen zij niet onder voor de aardse heersers. Cellini maakt zich van vriend tot vijand van de pausen. Hij beweert de maarsschalk van Bourbon eigenhandig te hebben gedood bij de overval in Rome. Cellini gelooft in zijn kunnen als beeldhouwer.

Moord
Cellini is geen gemakkelijk mens. Hij ruziet met leden van zijn gilde. Hij vermoordt enkele concurrenten en voltooit een aantal opdrachten niet. Op 59-jarige leeftijd dicteert hij zijn autobiografie aan een leerling, terwijl hij gewoon verder werkte. Zijn autobiografie wordt plots stilgelegd en een paar jaar later schrijft hij een technisch boek over de goudsmidskunst en over de beeldhouwkunst.

Cellini is een vermaarde goudsmid en beeldhouwer tijdens het hoogtepunt van de Renaissance. Hij werkt onder andere voor paus Clemens VII, koning Frans I van Frankrijk en het hof van de Medici in Florence. Wellicht zijn bekendste en alom geprezen werk is de bronzen Perseus. Dit juweel staat in de Loggia van Florence.

Links:
Eén van de beroemdste werken van Cellini is Perseus. Willem van Tetrode maakt enkele bronzen beelden voor de sokkel van dit beeld. Onder: Cellini op hoge leeftijd.

Cosimo 1 geeft hem in 1545 opdracht het beeld van Perseus te maken. Als maatstaf hanteert Cellini zelf Donatellos Judith en Michelangelo's David. Hij wil beide overtreffen. Het werk aan het beeld verloopt echter niet zonder dramatische gebeurtenissen. De moeite, die de negen jaar durende arbeid hem kost, drijven hem tot op het randje van de dood. Het resultaat is echter één van de hoogtepunten in de Europese beeldhouwkunst.

Perseus is in een prachtige weergave van het gespierde lichaam als overwinnaar neergezet. Hij toont het afgehakte hoofd van Medusa, wier aanblik ieder mens doet verstenen. Aan zijn voeten ligt het levenloze lichaam van het onthoofde monster. Aan de hulp die de held van de goden Minerva en Mercurius krijgt, herinneren de figuren en reliëfs op de sokkel.

Cosimo laat zich vergelijken met figuren uit de Griekse mythologie. Dat zie je aan het beeld Perseus en Medusa van Cellini (omstreeks 1550) dat in het openbaar opgesteld werd. Het beeld verwijst niet alleen naar de heersersdeugd in het algemeen. Er is een waarschuwing aan verbonden aan de politieke vijanden van Cosimo, die nog steeds in Florence aanwezig zijn. Cosimo laat koppen rollen vlakbij het beeld. Op het beeld staan inscripties: Perseus is door de goden uitverkozen en wordt door de goden beschermd.

Links: Het meest beroemde zoutvat van Cellini is de Salieri.

Bron: Kunstbus