Eerherstel na 65 jaar voor kunstschilder

DELDEN Hij wilde alles dat hem dierbaar was vastleggen. Erve Bruggeman aan de Hengelosestraat in Delden, erve Haafkes aan de Enterseweg in Goor, De Strookappe op de Vossenbrink. Maar ook de Schaapskooi bij het kastel Twickel, de Oude Kerk, de synagoge en de Eschmolen tekende hij. Schilder Johan Völkers (1898-1945) maakte veel schilderijen en pentekeningen die hij ruilde of voor een klein bedrag verkocht aan een groot aantal Deldenaren.

Komend weekeinde, 66 jaar na zijn dood, verschijnt een boekje over zijn leven en zijn werk. De stichting Cultureel Straatfestival Delden houdt tevens een expositie in de Rabobank in het kader van het 15-jarig bestaan van de stichting. Ans Bus van het Straatfestival had enkele schilderijtjes van Völkers aan de muur hangen. Bovendien hangt een groot werk in de ruimte van hotel De Zwaan waar de leden van de stichting altijd vergaderen. Bus zocht contact met de nabestaanden. "Mijn opa, schilder in dienst van Twickel, kon prachtig tekenen.", vertelt Anne Völkers, een van de drie dochters van de kunstschilder. "Vermoedelijk heeft hij het talent van zijn vader geërfd."

Johan had samen met zijn broer Jan een schildersbedrijf met een atelier bij hun woningen aan de Peperkampweg. "Mijn vader was in zijn vrije tijd altijd aan het schilderen en tekenen", vertelt Anne. "Ik ging vaak met hem mee. Maar ik moest wel stil zijn." Helma Willink-Völkers is een dochter van oom Jan. Het gezin woonde enige tijd naast Johan bij het atelier. "Onze hele familie was heel creatief", vertelt ze. "Johan had regematig contact met Herman van der Worp die naast hotel Carelshaven een schildersruimte had." Van der Worp was echter geen Deldenaar. Hij kwam uit Zutphen.

Maar toen de oorlog uitbrak moest Johan zelf zijn verf maken. "Wit en zwart mengen met oker, dan krijg je gebroken wit", zegt Anne. "Ik heb veel van hem geleerd." De oorlog betekende een keerpunt in het leven van de Deldenaren. "Vader was boos op de Duitsers. Dat zij zo nodig een oorlog moesten beginnen. De oorlog verstoorde zijn vrijheid om te schilderen. Hij krabde van al zijn schilderijen van zijn naam de umlaut af, om zijn Duitse kom-af te ontkennen." Ook moest hij een schilderij van koningin Wilhelmina weghalen. "Het hing bij ons in het trapgat. We moesten er altijd langs wanneer we naar bed gingen." Het schilderij kreeg een bijzondere plek met de bevrijding van Delden. Het hing aan een ere-boog. Maar Johan was toen heel ziek. Zo ziek zelfs dat hij op 5 april, enkele dagen na de bevrijding overleed. Johan Völkers is voor zover bekend de enige Deldense kunstschilder.

In de crisisjaren, de jaren 1930 tot 1940, en aansluitend in de oorlog, was er weinig werk voor Johan Völkers. Hij maakte toen van zijn hobby zijn hoofdberoep en schilderde een reeks schilderijtjes in ruil voor eten. Völkers trouwt in 1931 met Truus Baake en trok bij haar in, in een woning naast de hoekwoning aan de Zuidwal en de Kortestraat. In de oorlog maakte Völkers zijn schilderslinnen, doeken, penselen en verf zelf. "Op een plankje schilderde hij de bloeiende heide", vertelt Anne Völkers. "Mijn moeder vond dat zo mooi dat zij het aan de muur in de achterkamer hing. Dit was niet te koop. Maar op een dag was het toch verdwenen. Mijn moeder was diep teleurgesteld. Maar mijn vader antwoordde. Trek het jou niet aan. Na de oorlog maak ik precies dezelfde nog een keer." Johan tekende zijn vrouw die de oudste dochter Anne de borst geeft. Na zijn overlijden vonden de nabestaanden de tekening in zijn portemonnee. Hij droeg de schets altijd bij zich.